Odszkodowanie za wypadek. PORADNIK

Poszkodowany w wypadku ma prawo ubiegać się o odszkodowanie. W zależności od charakteru zdarzenia, może rościć o odszkodowanie z OC, autocasco, odszkodowanie powypadkowe, odszkodowanie z ubezpieczenia na życie, jak również o zadośćuczynienie i rentę.

Masz prawo dostać tyle, ile utraciłeś!

Niezwykle ważne dla każdego pokrzywdzonego jest uświadomienie sobie, że – z zasady i zgodnie z uchwałą SN z dnia 19.03.1998 r., III CZP 72/97 – odszkodowanie nie może być wyższe lub niższe od poniesionej przez niego szkody.

Oczywiście, od tej reguły istnieją pewnie wyjątki (np. przyczynienie się do wypadku albo szczególny stan majątkowy poszkodowanego lub sprawcy), które decydują o tym, że czasami odszkodowanie jest niewspółmierne do poniesionych strat.

Mimo to, warto pamiętać, że poszkodowanym bardzo często przysługują za wypadek bardzo wysokie kwoty, sięgające kilkuset tysięcy lub nawet miliona bądź kilku milionów złotych! Dzięki temu, że coraz więcej osób jest tego świadomych i potrafi walczyć z ubezpieczycielem (w czym zdecydowanie pomaga wsparcie radcy prawnego i skierowanie sprawy do sądu, bo to właśnie w sądzie można wygrać większe pieniądze), otrzymanie kwot tego rzędu wcale nie jest odosobnionym przypadkiem. Aby się o tym przekonać, wystarczy zobaczyć przykłady kilku wygranych spraw z ostatnich lat, w których poszkodowani otrzymali naprawdę rekordowe odszkodowania.

Dzieje się tak również dlatego, że odszkodowanie stanowi rekompensatę nie tylko za faktyczną stratę (tzw. szkodę rzeczywistą, damnum emergens), lecz również za tzw. utracone korzyści (lucrum cessans), czyli wszystko to, co poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do zdarzenia (np. nową pracę, intratny kontrakt, zaplanowany wcześniej urlop etc.). Tę możliwość reguluje art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego i to ona sprawia, że oferowane przez ubezpieczyciela odszkodowanie w marnej wysokości 30 tys. zł, po podjęciu odpowiednich kroków prawnych, może urosnąć do 300 tys. zł lub kwoty jeszcze wyższej.

Funkcja kompensacyjna

Istotą odszkodowania jest bowiem funkcja kompensacyjna. Oznacza to, że celem tego świadczenia powinno być wyrównanie uszczerbku, którego doznał poszkodowany. Odszkodowanie może polegać na przywróceniu rzeczy, np. majątku, poszkodowanego do stanu sprzed szkody. Jednak restytucja naturalna w wielu przypadkach jest w ogóle nie niemożliwa albo też powodowałaby za duże koszty po stronie sprawcy – w takiej sytuacji poszkodowany otrzymuje zazwyczaj rekompensatę pieniężną.

Podsumowując, poszkodowany otrzymuje odszkodowanie za wypadek:

• faktyczne – rekompensuje szkody i wydatki poniesione na ich naprawę, w tym rachunki za pobyt w szpitalu, rehabilitacje, zakup sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego, przystosowanie mieszkania lub pojazdu do potrzeb osoby niepełnosprawnej, a także pokrywa straty finansowe, np. zarobki utracone w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim;
• ogólne – obejmuje aspekt materialny, np. wartość przyszłych kosztów leczenia, jak i niematerialny, np. ból i cierpienie po stracie osoby bliskiej lub w wyniku oszpecenia ciała, a także utratę możliwości prowadzenia dotychczasowego trybu życia.

Pod ogólnym pojęciem „odszkodowania powypadkowe” często mamy na myśli również inne świadczenia: zadośćuczynienie i rentę. To pierwsze, co wynika z powyższego opisu, jest przyznawane za doznaną krzywdę, cierpienie i naruszenie dóbr osobistych. To drugie – wypłacane jednorazowo, tymczasowo w ratach lub też dożywotnio – przysługuje, gdy poszkodowany utracił możliwość wykonywania pracy zarobkowej albo utracił wskutek śmierci żywiciela (osobę, która dostarczała mu niezbędne środki do życia).

Ile odszkodowań można otrzymać?

Jeśli chodzi o straty majątkowe, np. zniszczenie samochodu, poszkodowany może otrzymać odszkodowanie wyłącznie w wysokości proporcjonalnej do wartości szkody. Może otrzymać je z jednej lub z kilku ubezpieczalni, jednak łącznie otrzymane pieniądze nie mogą przekraczać w/w wartości szkody – z tego powodu w praktyce korzystamy zwykle z ubezpieczenia tylko w jednym towarzystwie ubezpieczeń.

Jeśli natomiast chodzi o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu lub za śmierć osoby bliskiej, odszkodowań możemy otrzymać więcej. Jeżeli posiadamy wykupioną polisę w kilku zakładach ubezpieczeniowych, w każdym z nich możemy rościć o wypłatę należnego świadczenia. Wynika to głównie z faktu, że ludzkie zdrowie i życie jest wartością niematerialną i trudno byłoby je wycenić.